PO aardrijkskunde

Natuur en techniek PO

Geschiedenis PO

Sport PO

Engels PO

Taal en spelling po

Kunst PO

Mens en maatschappij PO

Rekenen PO

Het ochtendjournaal van vrijdag 7 juni met daarin de uitslag van de Europese verkiezingen die gister in ons land waren, en een vraag over schoolkampen. En we hebben ook nieuws over huisdieren.

Jeugdjournaal vrijdag 7 juni

Het NOS Jeugdjournaal is een nieuwsprogramma van de NOS met het laatste nieuws voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. Er is dagelijks een ochtenduitzending.

Jeugdjournaal

Het laatste nieuws van NOS Jeugdjournaal

Nieuws over de uitslag van de Europese verkiezingen en schoolkampen

Boeing starliner

Schooltv geeft achtergronden bij het nieuws van de afgelopen week. Bij elke vraag vind je een korte video met achtergrondinformatie bij een onderwerp uit het nieuws. Let goed op, want het juiste antwoord zit in de video. Deze week in het nieuws: Een vermiste zeearend, Europese verkiezingen, een dinoskelet, een raketlancering en een vooruitblik op Wereld Oceanendag.

Test je kennis!

Quiz bij het nieuws - week 23

Om jouw lichaam te laten werken heb je zuurstof nodig. Adem in! (zucht) Die zuurstof gaat via de longen de bloedbaan in en zo naar al je organen. Dit transport wordt uitgevoerd door je rode bloedcellen. Bij bloedarmoede heb jij te weinig rode bloedcellen en daar heeft het zuurstoftransport natuurlijk onder te lijden. Je lichaam wordt niet goed bediend en je kan last krijgen van kortademigheid, duizeligheid, hartkloppingen, pijn op de borst en algehele ver-moeid-heid. Gauw naar de dokter - als je daar nog puf voor hebt. Bloedarmoede kan erfelijk zijn, of een effect van een andere ziekte. Vaak is bloedarmoede een gevolg van een tekort aan vitamientjes of ijzer. Zo komen ook veel zwangere vrouwen aan bloedarmoede. IJzertekort is te verhelpen door ijzerrijk voedsel te eten zoals rundvlees, tofu, eieren en noten. Veel vers fruit en groente erbij, want de vitamine c zorgt voor snelle opname van ijzer door je lichaam. Zo word je echt ‘lekker’ beter. Sommige vormen van bloedarmoede worden (tijdelijk) behandeld door het geven van een bloedtransfusie: een paar flinke zakken donorbloed in je aderen. En dan ga je in een wip van bloedarmoede naar bloedjerijk…

Wat is bloedarmoede?

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Bloedarmoede is vaak een gevolg van een tekort aan ijzer. Je voelt je moe, futloos en hebt weinig energie. Niet zo gek, want je organen krijgen te weinig zuurstofrijk bloed. Veel ijzerrijk voedsel eten dus, of naar de dokter voor ijzerpillen.

Clipphanger

Professor Liem? Waarom is social media zo verslavend? Omdat de filmpjes die we daar kijken echt super leuk zijn om te zien en we dat soort filmpjes dus ook vooral te zien krijgen door die video platformen. Oké, dankjewel voor vandaag, alsjeblieft. We gaan door naar het volgende onderdeel. Nee grapje, we zijn nog lang niet klaar. Hoe werkt dan zo'n algoritme? Die algoritmes, die kijken naar jullie smaak. Dus dat gaan we nu als een experimentje doen. Iemand heeft een bordje met voetbal. Ja, die heeft grappige filmpjes. Ja, ik heb ook dieren. Ja, dat is het helemaal links. Ja, en ik had ook mensen met een grappig voetbal filmpje en een grappig dieren filmpje. Oké, als je nog niet bij het bordje zit van de filmpjes soort die jij het leukst vindt, ga er nu heen. Ja. Oké, dus ik ben een algoritme. Ik weet nu van oké, dit is een groepje. Zij houden van grappige dierenfilmpjes, zij van voetbal. Ja, dus dit helpt je al. Want mensen die dicht bij elkaar zitten vinden dezelfde filmpjes waarschijnlijk leuk. Oké, en dat kunnen we nog iets meer gaan uitwerken als je kijkt naar wat voor filmpjes ze verder kijken. Stel dat jullie een filmpje hebben gekeken over paarden. Oké, dus jullie hebben net dat filmpje over paarden gekeken, maar jij hebt ook een filmpje over paarden gekeken. Maar vervolgens kijken jullie nog een ander filmpje? Jullie kijken een grappig paarden filmpje en jij kijkt naar een ander filmpje over paarden verzorgen en dan ben jij het algoritme. Oké, dus jij moet dan een nieuw filmpje aan hen geven. Kijk daar links, zie je iemand die heel erg van paarden houdt? Dus die krijgt een paardrij filmpje? Terwijl Deze mensen hebben grappige filmpjes gekeken, dus de vraag is of ze nou echt naar paarden keken of gewoon naar grappige filmpjes. Ah, oke dus. Dat is beter dan dat filmpje. Dus als je meerdere filmpjes hebt gezien, dan weet je ongeveer waar die smaak zit. Oké, oké, helder, helder, helder. Het is ook saai als je alleen maar dit soort filmpjes krijgt de hele tijd. Precies. Dus het gevaar is dat wij heel veel filmpjes krijgen die we leuk vinden, waar we lang naar gaan kijken en dat we dan eigenlijk de tijd vergeten en alleen nog maar naar die katten zitten te kijken. Als je alleen maar hetzelfde gaat kijken dan zie je alleen nog maar dat. Maar dan vergeet je eigenlijk wat er verder is en is het stiekem ook eigenlijk helemaal niet zo gezond en heel saai. En heel saai. Dan is het ook niet meer leuk als ik de hele dag pizza eet, dan op een gegeven moment heb ik het gezien. Professor Liem, ik geef jou. De proefkonijnenwetensgappie wortel. Dank u wel. Veel dank.

Wetensgappies: waarom blijf ik zo lang naar filmpjes op het internet kijken?

Jurre en Sahil geven antwoord op knagende vragen uit de wondere wereld van de wetenschap. Zo maken ze de vaak lastige en saaie wetenschappelijke materie begrijpelijk.

Proefkonijnen

Proefkonijnen op Zapp

Sahil krijgt uitleg van Cynthia Liem over de werking van algoritmes.

Nieuw voor primair onderwijs

VO biologie

VO aardrijkskunde

VO geschiedenis

VO Nederlands

Economie VO

Mens en maatschappij VO

Engels VO

VO wiskunde

VO kunst

Eus' Boekenclub in de klas

Presentator Özcan Akyol, ook wel bekend als Eus, bespreekt samen met twee mede-leesclubleden én de schrijver die centraal staat zijn/haar nieuwste boek. Met wat voor gevoel sloegen hun leesclubleden het boek dicht? Zijn ze positief verrast, of valt er een kritische noot?

Eus' Boekenclub

In Eus’ Boekenclub brengt Özkan Akyol schrijvers in contact met bekende mensen die hun boek hebben gelezen.  In deze aflevering staat het boek ‘Otmars zonen’ centraal. De leesclub, bestaande uit Willy Wartaal en Yvette van Boven, gaat in gesprek met de schrijver, Peter Buwalda.

Peter Buwalda – Otmars zonen

Welkom in Brussel! Kloppend hart van Europa.
Deze plek betekent vrede tussen de leden.
Samenwerking.
En een machtsblok van betekenis op het wereldtoneel.
Maar we zijn er wel vooral geld aan kwijt.

Euro's, een munt waar we niet eens zelf de baas over zijn.
Dag soevereiniteit.
Love it or hate it.
Oke, wacht wacht wacht.
Stop, stop.
Gaan wij hier nou ook al een beetje zitten te polariseren?
Zo zwart-wit is het toch ook weer niet?
Nee, nee. Laten wij gewoon ouderwets bij de feiten blijven.
Akkoord, een explainer over Europa dus. Da's een hele puzzel.

Goed, gaan wij eens even Europa voor jullie ontleden.
Tot op de molecuul nauwkeurig.
Zal ik hoofdstuk 1 ff doen?
Lijkt me een goed idee, ga ik even een frietje halen.
Maar niet voordat we dit hebben gedaan. Zo.

Is nog niet makkelijk, want Europa is complex.
Het is maar een heel klein stukje aarde, maar zo veel verschillende landen, talen en culturen.
Maar ja, we zijn wel een grote Europese familie.
Of ja, dat is ook alweer afhankelijk van aan wie je het vraagt.
We delen met z'n allen een continent.
Of ja, daar ga je al, want wat dat Europese continent precies is, daar is al discussie over.
Want waar ligt die grens?
We zitten in ieder geval vastgelijmd aan Azië, maar omdat we in Europa zo'n unieke roemruchte geschiedenis delen, hebben we op historische, politieke en culturele gronden bedacht dat we toch een continent zijn.

Eeuwenlang oorlog, nu een Unie. De Europese.

Maar... wat is de Europese Unie eigenlijk?
Simpel gezegd betekent de EU de samenwerking tussen deze 27 landen.

Om het iets concreter te maken bestaat de EU uit deze zeven instellingen.
En de meeste daarvan zitten hier, in de Belgische hoofdstad.
Daarom praten we vaak over Brussel als we het over de Europese Unie hebben.
Leuke stad, hoor!
Europese wetgeving begint hier: bij de Europese Commissie.
Dat is feitelijk niet helemaal correct, maar je zou het de Europese regering kunnen noemen.
Met een voorzitter, Ursula von der Leyen.
En 27 andere Eurocommissarissen, uit elke lidstaat 1.
Bijvoorbeeld onze eigen Wopke Hoekstra op Klimaat.
De Commissie voert dus het Europese beleid uit, werkt nauw samen met al die andere EU-instellingen en is spreekbuis naar de rest van de wereld, namens de EU.


En belangrijk: het is de enige EU-instelling die zelf wetgeving kan voorstellen.
Maar dat gaat altijd wel in goed overleg met twee andere EU-instellingen.
De Raad en het Parlement.
Hier allebei op een steenworp afstand.
Van die laatste zit er trouwens ook een op 350 kilometer afstand, in het Franse Straatsburg.
Inclusief een maandelijks verhuiscircus, maar dat is voor nu even een heel ander verhaal.

Eerst even over de Raad. Officieel: de Raad van de Europese Unie.
Da's een club van 27 ministers.
Welke ministers, dat hangt helemaal van het onderwerp af.
Gaat het bijvoorbeeld over landbouw, sturen we nu nog onze demissionair minister Adema deze kant op. Die Raad is echt een machtig orgaan, want alles wat die 27 ministers met elkaar afspreken is bindend.
Ze bespreken dus wetsvoorstellen van de Commissie, kunnen het wijzigen en goed- of afkeuren.

Maar niet alleen zij moeten dat doen.
Ook de enige direct gekozen instelling van de EU stemt erover, voordat het daadwerkelijk een Europese wet wordt.

Het Europees Parlement.
Dat bemoeit zich met vrijwel alles wat EU is.
Maar dat gaat Jeanine je straks allemaal vertellen.
Ik heb zin in een patatje.
Dan nu een overhoring of je alles ook echt hebt onthouden.
Nee grapje, wij hebben er ook echt heel veel dagen over gedaan om dit hele verhaal een beetje te snappen.
En behapbaar te maken.
Ik heb dit voor jullie besteld om te verduidelijken hoe Brussel invloed kan hebben op jouw leven.
Ik vertel je wat er allemaal hier wordt bepaald.
Mag ik trouwens een biertje bij jou bestellen?
Of is het daar nog iets te vroeg voor?
Dank je wel, he.

Hoeveel van alle wetten in Nederland worden eigenlijk in Brussel bedacht?
Deze man zei ooit: over tien jaar komt 80 procent van alle wetten die over onze economie gaan, misschien zelfs ook over onze belastingen en sociale zaken vanuit de Europese Unie.
Of dat klopt is echt super moeilijk te zeggen.
Maar experts denken dat die 80 procent echt overdreven is.
De mate van invloed is sowieso afhankelijk van het onderwerp.
Gaat het over deze thema's, dan heeft Brussel een flinke vinger in de pap.
Maar gaat het over nationale veiligheid, onderwijs of de gezondheidszorg?
Daar gaat de EU dan weer niet over.
Waarom dat verschil?
Met sommige dingen heeft het gewoon niet zo veel nut als je dat als land in je uppie gaat regelen.
Wat als Italië de grenzen openzet voor vluchtelingen en Griekenland dat niet doet?
Komen er nog steeds net zo veel vluchtelingen Europa binnen.
Nog even over dat frietje.
Ho...
We gaan deze ook nog ff ontleden.

De basis. Deze dingen.
Jij ziet misschien een simpele aardappel, maar een aardappelboer ziet regels.
Bijvoorbeeld over aardappelmoeheid, of bestrijdingsmiddelen.
Dat eerste is een plantenziekte.
En als je daar als boer mee te maken hebt, moet je aan allerlei EU-regels voldoen om verspreiding te voorkomen.
Of wat dacht je van de bestrijdingsmiddelen om die aardappels zo goed mogelijk te laten groeien.
Onder het mom van de Green Deal kwam de Commissie een paar jaar geleden met het idee om pesticidegebruik te halveren. De bodem lag er namelijk niet zo lekker bij.
Nou, dat wetsvoorstel viel niet in goede aarde bij de boeren.
En het resultaat: het wetsvoorstel ging van tafel.
Tot zover de aardappelen.
Ik heb het nog niet eens gehad over het plastic bakje of de mayonaise die erbij komt.
De EU wil minder wegwerpplastic.
O, nee. Wacht.
Want alleen al in Nederland gooien we 19 miljoen voedselverpakkingen na één keer gebruiken weg.
Dus ze willen het liever in een kartonnen bakje.

Serge, mag ik nog wat saus?
Kijk aan.
Ik vind het altijd zo irritant als je te weinig mayo krijgt.
Volgens mij staat die mayo er niet op, maar goed.
Op het etiket moet ook van alles en nog wat aan info staan.
Nu denk je misschien: hoezo heeft zij het al tien minuten over friet?
Nou, ik wilde gewoon de hele dag friet eten tijdens de opnames. En ik wil maar aangeven: Brussel zit overal.
Tot in de moleculen van je mayonaise aan toe.

Mag ik ook nog een colaatje bestellen?
Proost.
Europa is dus heel veel.
En zit overal.

Om te weten waar het straks verder heen gaat, moet je vooral ook ff weten waar het vandaan komt.
We beginnen hier, het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Europa ligt in puin.
Maar is ook bevrijd. En met de blik vooruit.
Het grote doel vanaf dan: vrede in Europa.
De Fransman Robert Schuman, zeg gerust een geestelijk vader van de EU, pleit voor economische samenwerking.
Die komt er. De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal.
Het idee is: als we die economische belangen nou eens met elkaar vervlechten, wie heeft er dan nog baat bij oorlog?
Zes landen, ook Nederland, werken vanaf dan samen in die gemeenschap.
Al snel gaan ze een stap verder met de Europese Economische Gemeenschap, de EEG.
Er komt een douane-unie.
Is lekker zakendoen.
En de EEG wordt uitgebreid, deze landen komen erbij.

Europese landen groeien steeds verder naar elkaar toe.
Tenminste: aan onze kant van het IJzeren Gordijn, de muur die het communistische Oost-Europa scheidt van West-Europa. Maar dan.

Na de val van de muur gebeurt er heel veel.
Onder meer wordt de EEG de Europese Unie en er komt een gemeenschappelijke munt.
Er komt een interne markt.
En nog meer landen treden toe.
Ook super belangrijk, voor mij dan: Erasmus. Om vrienden voor het leven te maken.
Dag mannen!
Zo, da's lang geleden. Pff.
Waar was ik?
O ja.
Wat ooit begon als een samenwerkingsverband om oorlogen te voorkomen, kreeg in 2012 een symbolische bekroning.
Maar na jaren van groei, uitbreiding, intensivering is het de laatste jaren toch wel erg vaak crisis op crisis.
Economische problemen. Vluchtelingen. Corona. Enorme uitdagingen.
En ook binnen de EU zijn allerlei tegenstellingen.
En veel kritiek ook.
Dat Brussel veel te groot en te machtig wordt.
En die discussie wordt steeds heviger.
Vaak gereduceerd tot meer of minder Europa.
Of als je het aan de Britten vraagt: helemaal geen.
Tot zo ver even die tijdlijn.
En nu?
Tja, het is oorlog aan de poorten van de EU.
Het zijn, kun je rustig zeggen, roerige tijden.
Zeker ook voor de Europese Unie.

Het Europees Parlement.
Dit is het enige instituut van de Europese Unie dat direct gekozen wordt.
Iedere vijf jaar mogen alle stemgerechtigde Europeanen naar de stembus.
Al die Europeanen samen kiezen 720 Parlementsleden, die de bijna 450 miljoen inwoners van de
Europese Unie vertegenwoordigen.
Hoeveel parlementsleden een land krijgt, is afhankelijk van het aantal inwoners.
Met als minimum zes voor de kleinste landjes en maximum 96 voor de grote jongens.
Check Nederland: we zijn misschien een klein landje maar hebben relatief veel inwoners.
En dus staan we met 31 zetels op de zevende plek.
Als dan na vier dagen dat hele stemcircus voorbij is, komen de gekozen parlementariërs meestal in een fractie terecht.
En die is gebaseerd op hun politieke voorkeur.
Op dit moment zijn er zeven fracties. Deze.

En opvallend: nationale partijen sluiten zich aan bij zo'n Europese fractie omdat ze min of meer dezelfde politieke kleur hebben, in Europa dan.
Want soms zijn ze in hun eigen land rivalen.
Zoals in Renew Europe.
Daar zitten voor Nederland vooral VVD'ers in, maar ook iemand van D66.

Ander voorbeeld. GroenLinks/PvdA is in Nederland 1 fractie.
Maar in Europa zit GroenLinks bij De Groenen en de PvdA bij deze.

Die Europarlementariërs zijn verantwoordelijk voor een paar dingen.
Ze moeten instemmen met de voorzitter en commissarissen van de Europese Commissie, weet Hoekstra alles van, checken of vooral de Commissie haar werk een beetje goed doet.
Ze keuren de EU-begroting goed.
En ze stemmen en onderhandelen over allerlei wetten en regels, over bijvoorbeeld jouw frietje met, jouw telefoon, privacy, games, pornosites, elektrisch rijden, zonnepanelen... Enne, ik kan nog wel een uur doorgaan met opsommen, maar Emil staat op me te wachten.

Het mag duidelijk zijn, die hele Europese Unie is een flinke puzzel.

En ik weet niet of het nou zo ingewikkeld is of dat ik honger heb, maareh, ik zie inmiddels sterretjes.
Nog 1 selfie.

De Europese Unie

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

De Europese Unie is een samenwerking tussen 27 Europese landen. Het centrum van die samenwerking zit in Brussel. De belangrijkste instellingen zijn de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie.

Een hele puzzel

Nooit meer oorlog. Dat was de wens van 6 landen na de verwoestende Tweede Wereldoorlog. 
België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland spreken af om samen te werken bij de productie van kolen en staal, in die tijd de belangrijkste grondstoffen om oorlog te kunnen voeren. 

Inmiddels is die samenwerking uitgegroeid tot een samenwerking op veel meer vlakken, met veel meer landen. Dit noemen we de Europese Unie.
Landen hebben grenzen voor elkaar geopend om handel en reizen makkelijker te maken. Er is vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. Wil je bijvoorbeeld in een ander EU-land gaan wonen of werken, dan gaat dat vrij gemakkelijk. 
En een deel van de landen heeft een gezamenlijke munt, de euro. Ook maken de landen samen afspraken over bijvoorbeeld landbouw, visserij, spoorlijnen en regels om het milieu te beschermen.

Over dit soort zaken wordt heel veel overlegd door politici uit de lidstaten. In het Europese Parlement overleggen volksvertegenwoordigers die gekozen zijn door burgers uit de EU-landen. 
In de Europese Raad overleggen de regeringsleiders van de lidstaten, en in de Raad van de Europese Unie vergaderen de ministers van de landen met elkaar, bijvoorbeeld alle ministers van Landbouw of alle ministers van Financiën. 
De Europese Commissie is het dagelijks bestuur van de EU. Zij mogen ook wetsvoorstellen doen, die dan eerst goedgekeurd moeten worden door het Parlement en de Raad van de Europese Unie.

Het aantal landen dat lid is van de Europese Unie verandert nog wel eens. Er komen af en toe landen bij die graag lid willen worden. Hiervoor moeten ze wel aan allerlei economische en politieke eisen voldoen. 
En heel soms stapt er een land uit de EU, bijvoorbeeld omdat ze het niet meer eens zijn met de afspraken.
Als een land lid wil worden van de Europese Unie moet een land ‘een stabiele democratie hebben die de rechtsstaat, de eerbiediging van de mensenrechten en de bescherming van minderheden waarborgt.’ Voldoet het land hieraan en treed het land toe tot de EU? Dan mag het meebeslissen over wat er in de EU gebeurt en komt de vlag hier bij te hangen.

De Europese Unie begint als samenwerking tussen 6 landen om oorlog te voorkomen. Inmiddels is het uitgegroeid tot een samenwerking op veel meer vlakken met veel meer landen en een gemeenschappelijke munt, de euro.

Europese samenwerking voor vrede, handel en meer

Keuringsdienst van waarde in de klas

De Keuringsdienst van waarde vertelt het verhaal achter doodgewone producten uit de supermarkt, van banaan tot leverworst (KRO-NCRV).

Keuringsdienst van waarde

Jaarlijks komen er grote hoeveelheden plastic terecht in de oceaan. Maar gelukkig wordt er ook steeds meer plastic uit zee opgevist en gerecycled. Je kunt zelfs producten kopen waarop staat dat ze zijn gemaakt van plastic uit de oceaan. Is dit de oplossing voor de wereldwijde plastic soep?

Gerecycled oceaanplastic?

Nieuw voor voortgezet onderwijs

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Schooltv

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!