1940

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
1940
Eeuwen: 19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia: 1930-1939 · 1940-1949 · 1950-1959
Jaren: << · < · 1939 · 1940 · 1941 · > · >>
Maanden: jan · feb · mrt · apr · mei · jun
jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita: 2693 MMDCXCIII
Armeense jaartelling: 1389 – 1390
ԹՎ ՌՅՁԹ – ՌՅՂ
Chinese jaartelling: 4636 – 4637
丙卯 – 丁辰
Christelijke jaartelling: 1940 MCMXL
Ethiopische jaartelling: 1932 – 1933
Hebreeuwse jaartelling: 5700 – 5701
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat 1995 – 1996
- Shaka Samvat 1862 – 1863
- Kali yuga 5041 – 5042
Iraanse jaartelling: 1318 – 1319
۱۳۱۸ – ۱۳۱۹
Islamitische jaartelling: 1358 – 1359
١٣٥٩ – ١٣٥٨
Maçonnieke jaartelling: 5939 – 5940
1940 naar onderwerp
Lijst van landen
Overleden
Auto's
Film
Sport (categorie)
Gregoriaanse kalender van 1940
Propagandafilm uit 1940 van de Filmdienst der NSB. Nederlandse notabelen, o.a. de oud-burgemeester van Amsterdam dr. W. de Vlugt, willen een charitatieve instelling oprichten. Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart "neemt" het idee over maar maakt er een nationaalsocialistische organisatie van onder de naam Winter Hulp Nederland (afkorting WHN). Beelden van de activiteiten rond de eerste collecte ten bate van Winter Hulp Nederland.
Bioscoopjournaal uit 1940. Overal in Nederland wordt gewerkt aan het herstellen van de door de gevechten in de meidagen 1940 aangerichte schade.
Bioscoopjournaal uit 1940. Drie wielrenners, Jan Derksen, Arie van Vliet en Jef van de Vijver, rijden - met kransen om de nek - per auto weg bij het spoorstation van Den Haag. Veel publieke belangstelling. In het Metropole Palace in een zaal "rijden" de drie een wedstrijd op hometrainers.
Bioscoopjournaal uit september 1940. Fabricage door witgejaste mannen en vrouwen van snaren en catgut (medisch hechtmateriaal voor operaties) bij de N.V. Eerste Nederlandsche Snaaren en Catgutfabriek-Hakkert te Rotterdam.
Bioscoopjournaal uit juli 1940. Achtereenvolgende fasen bij het fabriceren van isolatiedekens van glaswol.
Bioscoopjournaal uit januari 1940. De vervaardiging van etalagepoppen in een atelier te Amsterdam.

Het jaar 1940 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

januari
februari
  • 3 - De voormalige Sovjet-Russische volkscommissaris en hoofd van de NKVD Nikolaj Jezjov wordt in een geheim "proces" ter dood veroordeeld en de volgende dag volgens zijn eigen methoden geëxecuteerd.
  • 5 - De Nederlandse regering ontslaat de opperbevelhebber generaal Izaäk Reijnders. Deze legt op 6 februari zijn functie neer en wordt opgevolgd door generaal Henri Winkelman.
  • 14 - De Britse koopvaardijvloot is van bewapening voorzien.
  • 22 - Gyatso wordt ingehuldigd als de dalai lama, spirituele leider van Tibet.
  • 29 - Gone with the Wind, een van de grootste bioscoopsuccessen aller tijden, wint acht Oscars.
maart
  • 3 - Pete Seeger ontmoet Woody Guthrie op een avond georganiseerd ter ondersteuning van de arme boerenknechten in Californië, naar aanleiding van het boek 'Grapes of Wrath' van John Steinbeck, dat net is uitgekomen en inmiddels is verfilmd. Volgens Alan Lomax, die ook aanwezig is, ontstaat op die avond de moderne folkmuziek.
  • 5 - Stalin ondertekent het bevel voor de massamoord op het kader van de Poolse samenleving.
  • 18 - Sultan Hamengkoeboewono IX van Jogjakarta bestijgt de troon.
  • 22 - De "Wet op de aanneming van een kind" maakt in België adoptie van minderjarigen mogelijk.
  • Verschijning in Nederland van het eerste nummer van een blad voor homoseksuelen: Levensrecht.
april
mei
juni
  • 1 tot 2 - Operatie Dynamo. Britten trekken zich terug. Evacuatie uit Duinkerken.
  • 10 - Italië verklaart de oorlog aan de geallieerden.
  • 14 - Spanje bezet de internationale zone Tanger.
  • 16 - De Franse premier Reynaud delft het onderspit in zijn kabinet en treedt af. Vice-premier Pétain volgt hem op, en stafchef Weygand wordt minister van defensie. Met deze verschuiving koerst Frankrijk af op een wapenstilstand met Duitsland.
  • 17 - In Litouwen komt een pro-Russische regering aan de macht, die Moskou "verzoekt om te mogen worden opgenomen in de Sovjet-Unie". Het verzoek wordt ingewilligd.
  • 22 - Frankrijk ondertekent een wapenstilstand met Duitsland. De bezetters openen in Compiègne bij Parijs het Kamp Royallieu voor politieke gevangenen en joden.
  • 25 - De Nederlandse onderzeeboot O 13 wordt officieel als vermist beschouwd nadat het schip niet terugkwam van een patrouille op de Noordzee.
  • 26 - De Sovjet-Unie valt Roemenië binnen. Roemenië wordt gedwongen zowel de noordelijke Boekovina als Bessarabië en het Hertsagebied af te staan.
  • 27 - Het communistische Volksdagblad wordt als eerste Nederlandse krant door de Duitsers verboden, nadat het zich de vorige dag niet aan de censuurvoorschriften had gehouden.
  • 28 - Wendell Willkie wordt gekozen als presidentskandidaat voor de Republikeinen in de Amerikaanse presidentsverkiezingen 1940.
  • 29 - Een aantal Nederlanders protesteert zwijgend tegen de "nieuwe orde" door op de verjaardag van prins Bernhard een witte anjer te dragen.
  • Engelse troepen vallen Italiaanse strijdkrachten in Noord-Afrika aan.
juli
augustus
  • 1 - Jan Broeksz treedt af als bestuurder van de VARA omdat hij niet wenst mee te werken aan de plannen van 'Kommissar für die marxistischen Parteien' Meinoud Rost van Tonningen.
  • 3 - In Londen verschijnt het eerste nummer van Vrij Nederland.
  • 3 - De Japanse plaats Tamano op Honshu krijgt het statuut van stad.
  • 5 - 's Nachts wordt in de Nederlandse plaats Zandvoort de synagoge aan de Mezgerstraat door onbekenden opgeblazen.[1]
  • 9 - Walther Funk ontzegt in zijn functie van minister van Economische Zaken en president van de Reichsbank Joden de toegang tot hun banktegoeden en bij institutionele beleggers ondergebracht vermogen.
  • 13 - Begin van de 'Operatie Adelaar' door de Duitse Luftwaffe in het Britse luchtruim.
  • ? - De eerste ondergrondse publicatie verschijnt, namelijk het pamflet Vrede door revolutie van de communisten.
  • 20 - Moordaanslag met een ijsbijl op de Sovjet-Russische politicus en revolutionair Leon Trotski in Mexico-Stad; hij overlijdt een dag later.
  • 26 - In Waalwijk wordt voetbalclub RKC (Rooms Katholieke Combinatie) opgericht.
  • 31 - Eerste uitgave van Vrij Nederland.
september
oktober
Franklin Delano Roosevelt
november
  • 1 - Het Japans slagschip Musashi wordt op de scheepswerf van Nagasaki in alle stilte te water gelaten. De Musashi is het grootste slagschip ooit gebouwd. Het is 263 meter lang, 71.659 ton zwaar en heeft de grootste kanonnen ooit op een schip gemonteerd (de negen kanonnen hebben een diameter van 46 cm met een bereik van 41.000 meter en wegen 2.200 ton per stuk).
  • 4 - Spanje annexeert de internationale zone van Tanger, die het op 14 juni 1940 bezet heeft.
  • 5 - Roosevelt wordt voor de derde achtereenvolgende keer gekozen tot president van de Verenigde Staten.
  • 7 - De Tacoma Narrows Bridge stort in. Alleen een hond komt om.
  • 8 - De Nederlandse onderzeeboot O 22 wordt officieel als vermist beschouwd als zij niet terugkeert van een patrouille voor de Noorse kust.
  • 11 - De Engelse Middellandse Zeevloot brengt drie van de zes Italiaanse slagschepen tot zinken. De Italiaanse vloot is in feite uitgeschakeld.
  • 16 - De Duitsers bouwen een muur rond het getto van Warschau.
  • 20 - Hongarije sluit zich aan bij de Asmogendheden.
  • 21 - De joodse president van de Hoge Raad der Nederlanden, Lodewijk Ernst Visser, wordt uit zijn ambt ontheven.
  • 23 - Roemenië sluit zich aan bij het Staalpact.
  • 23 - Het eerste nummer van het landelijke communistische blad De Waarheid verschijnt.
  • 25 - De SD arresteert de Schiedammer Bernardus IJzerdraat, leider van de verzetsgroep De Geuzen. Bij hem thuis wordt een naamlijst gevonden van de hele groep.
  • 25 - De Hagana laat in de haven van Haifa een bom ontploffen aan boord van het SS Patria,nadat de Britten honderden illegale Joodse immigranten aan boord hebben gebracht om naar Mauritius te worden getransporteerd. Het schip explodeert en zinkt, waarbij 267 ingescheepten verdrinken.
  • 26 - In een rede voor een stampvolle aula houdt de Leidse hoogleraar Cleveringa een vlammende protesttoespraak tegen het ontslag van de Joodse hoogleraren.
  • 27 - Slag bij Kaap Spartivento: De Britse Royal Navy en de Italiaanse Regia Marina, voeren een onbeslist zeegevecht in de Middellandse Zee, bij Sardinië.
december

Film[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Film in 1940 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Muziek[bewerken | brontekst bewerken]

Premières[bewerken | brontekst bewerken]

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Beeldende kunst[bewerken | brontekst bewerken]

Bouwkunst[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

januari[bewerken | brontekst bewerken]

februari[bewerken | brontekst bewerken]

maart[bewerken | brontekst bewerken]

april[bewerken | brontekst bewerken]

mei[bewerken | brontekst bewerken]

juni[bewerken | brontekst bewerken]

juli[bewerken | brontekst bewerken]

augustus[bewerken | brontekst bewerken]

september[bewerken | brontekst bewerken]

oktober[bewerken | brontekst bewerken]

november[bewerken | brontekst bewerken]

december[bewerken | brontekst bewerken]

datum onbekend[bewerken | brontekst bewerken]

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van personen overleden in 1940 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Weerextremen in België[bewerken | brontekst bewerken]

  • 8 januari: Enige vorstvrije dag in januari in Ukkel.
  • 20 januari: Laagste minimumtemperatuur ooit in België: −30,1 °C in Rochefort. Elders in het land zakt het minimum tot −22,2 °C in Vilvoorde en tot −25,5 °C in Haacht.
  • 23 januari: Laagste minimumtemperatuur van de eeuw in Ukkel −18,7 °C.
  • 24 januari: Nachtelijke minimumtemperatuur aan de grond in Ukkel −24,5 °C.
  • 28 januari: 19 cm sneeuw in Ukkel, 31 cm in Grobbendonk en tot 60 cm in Drossart (Baelen) en Robertville (Waimes).
  • januari: Januari telt dertig vorstdagen in Ukkel. Dit is een record, ex aequo met 1945 en 1963.
  • januari: Januari met laagste gemiddelde minimumtemperatuur: −8,4 °C (normaal −0,3 °C).
  • 14 februari: Minimumtemperatuur −21,0 °C in Leopoldsburg en op de Baraque Michel (Jalhay).
  • 21 september: 56 mm neerslag in Chiny.
  • 21 september: Tornado in Awagne (Dinant) met schade.
  • 30 september: Minimumtemperatuur tot −2,0 °C op de Baraque Michel (Jalhay).
  • 3 november: 62 mm neerslag in Ukkel tot 114 mm in Chiny.
  • 13 november: Sterkste windstoot ooit in Ukkel : 155 km/h. Veel schade in de streek van Antwerpen en Brussel (onder andere Zoniënwoud).
  • 14 november: Totale neerslaghoeveelheid tussen 30 oktober en 14 november in Brugge: 165 mm.
  • november: November met hoogste gemiddelde windsnelheid: 5,4 m/s (normaal 3,7 m/s).
  • 24 december: Minimumtemperaturen tot −11,0 °C in Gerdingen (Bree) en −17,7 °C in Wardin (Bastogne).

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Zie de categorie 1940 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.