Bram en zijn zoon Fimme in gesprek over hun theatershow ‘Ben je bezopen?’
In de Schouwburg in Amstelveen gaat vanavond de theatervoorstelling ‘Ben je bezopen?’ in première. Daarin verkennen voormalig psychiater Bram Bakker en zijn zoon Fimme hun relatie. Fimme was namelijk jarenlang zwaar verslaafd terwijl zijn vader als verslavingsdeskundige niets doorhad.
‘Bij een verslavingsdeskundige zit thuis een junk op de bank’
“‘Bij de loodgieter lekt de kraan, die uitdrukking kennen veel mensen wel en je wordt geen relatietherapeut als je goed bent in relaties”, zegt Bakker. “En toch hebben mensen dan het idee dat hun eigen zwakke plek en hun werk niets met elkaar te maken hebben.” En dat is volgens Bakker niet zo. “Mensen die iets met verslaving doen, hebben iets met dat thema. Bij een verslavingsdeskundige thuis, zit een junk op de bank, grapte een vriend van mij.”
Veel heftiger dan cannabis
De zoon van Bram Bakker, Fimme, blowde veel en daar was hij van op de hoogte. Fimme vroeg zijn vader namelijk uiteindelijk om hulp vanwege zijn cannabisprobleem. “Maar pas de afgelopen maanden, sinds we met de try-outs zijn begonnen, krijg ik te horen hoe gruwelijk het echt was. Het was echt veel meer en heftiger dan alleen maar cannabis”, zegt Bakker.
Voor Fimme was het lastig om dit allemaal aan zijn vader te vertellen. “Aan de ene kant is het fijn dat ik hem kan helpen en de weg wist.” Dat biedt volgens Bakker voordelen. “Maar aan de ander kant was hij zich er ook wel van bewust dat ik een soort prominent in verslavingszorgland was, en wilde hij me ook weer niet onnodig ongerust maken.”
De voorstelling
“Het idee was eigenlijk: we geven allebei in drie kwartier ons perspectief op verslaving in het algemeen en op die van Fimme in het bijzonder. Daar zijn we begin september mee begonnen en dat werd een best wel pijnlijke, moeilijke verkenning”, vertelt Bakker. Ook in hun onderlinge relatie was dit lastig, geeft hij aan. “Maar het heeft ons ook veel gebracht.”
Uiteindelijk is de voorstelling iets veranderd. Het is nu één tuk geworden, waarbij Fimme het van zijn vader overneemt. “Nog steeds staan we beide wel grotendeels ons eigen verhaal te doen. En het is een kwetsbaar verhaal. Alleen is er voelbaar en waarneembaar meer verbinding”, vertelt hij.
“Ik schmink mezelf een beetje af van de autoriteit die het allemaal heel goed weet naar de vader die er toch ook niet altijd evenveel van heeft weten te bakken”, zegt hij. “En dat is zacht uitgedrukt”, voegt Bakker er aan toe. “En Fimme komt in zijn betoog toch ook wel tot de conclusie dat we wel erg op elkaar lijken.”
Voorprogramma
Fimme Bakker is van huis uit cabaretier. Vorig jaar won hij het Groninger Studenten Cabaret Festival. “Op een bepaalde manier ben ik eigenlijk zijn voorprogramma, want zijn theatrale talent is veel groter dan dat van mij. Hij is echt heel veel grappiger”, zegt Bakker.
De voorstelling gaat volgens Bakker vooral over gebrekkige emotionele huishouding. “En Fimme kan je daar dan ook nog om laten lachen. Terwijl het natuurlijk een serieus onderwerp is.”
Bram was te gast bij De Jortkast (van Jort Kelder)
Worden we een beter mens als we aan de psychedelica gaan? Jort neemt voor de uitzending een hap truffels en er borrelen direct grote levensvragen op: waarom zijn de Duitsers nu ook zo gepolariseerd en welke psychische hulp kan de samenleving verder helpen?
Jort Kelder bij de Jortcast in gesprek met dr. Bram Bakker (ex-psychiater en verslavingsdeskundige) en dr. Hanco Jürgens (verbonden aan o.a. het Duitsland Instituut).
Deze week mochten mijn zoon Fimme Bakker en ik aanschuiven bij het NPO-programma Op1 om te vertellen over ons theaterprogramma.
Na afloop kregen we een bijzonder compliment: ‘Dank voor jullie kwetsbaarheid, we zien maar weinig mannen die dat durven’. We keken elkaar een beetje verbaasd aan, omdat het voor ons inmiddels ‘normaal’ is geworden ons persoonlijke verhaal over de pijnlijke tijd dat Fimme verslaafd was met ons theaterpubliek te delen.
Toch bleef ik er op kauwen, want ook ik zie eigenlijk relatief weinig mannelijke kwetsbaarheid in het publieke domein. Terwijl mannen net zo kwetsbaar zijn als vrouwen mag ik hopen…
Waarschijnlijk is hun behoefte om dat te verbergen groter, gemiddeld gesproken. Ik bedacht me ook dat het overtal aan vrouwen bij veel vormen van lichaamswerk en werken aan jezelf daar vermoedelijk ook mee van doen heeft. Een familieopstelling met evenveel mannen als vrouwen heb ik zelden meegemaakt, de retraites op Ibiza worden vooral geboekt door vrouwen en yoga zou ook kerels kunnen helpen, maar de realiteit is dat mannen daar vaak op afgeven als een typisch vrouwending…
Wat zou ik graag willen dat er veel meer mannen uit de kast komen met hun kwetsbaarheid. De ‘oud zeer-retraite’ is er ook voor kerels met emotionele pijn. Zelfzorg gaat vooraf aan alle zorg voor een ander jongens! En met je kiezen op elkaar geklemd in een ijsbad stappen is nog iets heel anders dan ‘de reis naar binnen’ aanvangen en echt door de fight-flight-freeze-respons heen durven gaan.
Gevoelswerkweek
Fimme en ik willen nu ook buiten het podium andere vaders en zonen helpen elkaar meer van die zachte kant te laten zien. We organiseren van 16-21 juni en 5-10 november twee keer een ‘gevoelswerkweek’ in Spanje voor vijf vaders en vijf zonen. Om ze te ondersteunen in hun verlangen naar een verdieping in hun relatie. Want dat hebben alle mannen ook, al is het diep van binnen, een verlangen naar meer verbinding. Mij kostte het jaren om dat te ont-dekken, maar in de relatie met mijn kinderen is het nu warmer dan ooit tevoren.
Laat ons weten als je interesse hebt via www.fimme.nl.
En moedig iedere man die je kent aan om in zijn kracht te gaan staan, want dat is het delen van je kwetsbaarheid uiteindelijk…
Als mensen lyrisch zijn over een boek is mijn eerste gedachte altijd: ‘Wat zegt dat over diegene?’
Er worden heel veel goede boeken geschreven, die ook vaak met gepast enthousiasme worden ontvangen, maar lyrisch? Da’s misschien een beetje overdreven…
En toch: ik ben lyrisch over Hongerige geesten van Gabor Maté. En dat zegt inderdaad ook veel over mij. Mijn enthousiasme over zijn oudste boek, Het verstrooide brein, was al groot. En het boek daarna, Wanneer je lichaam nee zegt, vond ik ook al een aanrader (over beide titels schreef ik eerder recensies op dit platform).
Mild en liefdevol
Maar Hongerige geesten slaat alles. Om te beginnen vind ik het beter geschreven en evenwichtiger dan de twee titels daarvoor. De combinatie van wetenschappelijk onderbouwde kennis, verhalen uit de praktijk en het delen van eigen thema’s klopt precies. Het is mild en liefdevol naar alles en iedereen (en misschien nog wel het minst naar zichzelf, maar dat past bij de dynamiek die Maté beschrijft). Vooral de zwaar getraumatiseerde en verslaafde mensen (in die volgorde!) uit de drugsbuurt in Vancouver waar hij jaren werkte krijgen in dit boek een warm, menselijk gezicht. En dat verdienen ze. De buurt is te zien in de schokkende documentaire ‘Ten dollar death trip’ op Netflix trouwens.
Maté gaat uitvoerig in op wat verslaving bij veel mensen oproept, en wat dat over hen zegt. Hij maakt gehakt van de genetica die een serieuze rol zou spelen bij het ontstaan van verslaving en legt ook uit waarom dit verklaringsmodel maar terug blijft komen (als het genetisch is ben je niet schuldig…)
“Ik vind het een troostrijk en geruststellend boek, omdat het de ‘stoornis’ verslaving normaliseert, volstrekt menselijk maakt.”
De ontwikkeling van het brein krijgt opnieuw uitvoerige aandacht, zonder dat hij de hersenziekte-opvatting daarmee omarmt. Het ontstaan van verslaving werd mij nooit duidelijker uitgelegd, terwijl ik er al best veel van wist. Grootste winstpunt is dat het zwart-witte onderscheid tussen verslaving aan drank/drugs en gedragsverslavingen volledig wordt opgeheven. Het zijn verschillende uitingen van hetzelfde onderliggende thema: het verdoven van pijn, het zoeken naar een beetje dopamine (stimulans/motivatiesysteem) en/of opioïden (hechting/beloningssysteem). In dezelfde lijn plaatst hij bijvoorbeeld ook nog de dwangstoornis (OCD).
Waarom vertelde niemand me dat ik dit boek moest lezen, terwijl ik als psychiater in de verslavingszorg werkte? Waarom begrijp ik veel van de verslaving aan cannabis van mijn zoon Fimme nu pas? Ik las het boek als achtergrond bij het theaterprogramma dat we samen gaan spelen (check www.fimme.nl).
Herkenning
En waarom herken ik mezelf zo in Maté? Dat moet toch ook iets betekenen, dat gedragsverslaafde therapeuten in de verslavingszorg gaan werken? Wat Maté met cd’s kopen heeft, heb ik met sport. En workaholic, hoeveel zorgprofessionals zijn dat niet? Maté stipt het regelmatig aan, dat zijn eigen gemoedstoestand heel bepalend is voor hoe hij zijn werk doet. Dat de ‘brain lock’ van zijn eigen verslaving hem een ongeduldige, oordelende arts maakt. En hij vertelt openhartig hoe hij daar mee heeft gedeald. Laat daar ‘Gevoelige zielen’ over gaan, mijn eigen nieuwe boek (meer over Gevoelige zielen).
Helemaal geen kanttekeningen? Een kleintje: dit boek gaat niet over verslaving. Het gaat over een ongelukkige manier van omgaan met pijn, oud zeer. Ieder mens doet dat anders, en je zou uit de ondertitel (‘de psychologie van verslaving’) de indruk kunnen krijgen dat verslaafden ‘anders’ zijn. En dat is dus niet zo… Het boek gaat over mensen zoals jij en ik.
Ik vind het een troostrijk en geruststellend boek, omdat het de ‘stoornis’ verslaving normaliseert, volstrekt menselijk maakt. En omdat het oog heeft voor de impact van alles wat in de generaties voor jou is gebeurd, en dat je leven in het hier en nu mede kleurt. Inclusief iedereen die in zo’n complex proces van mateloosheid (mijn favoriete woord voor alle soorten verslaving) betrokken raakt. Want ook de partner die fantaseert over de liefde die de verslaafde zou kunnen redden heeft werk te doen.
Laatste pluim voor Maté: hij propageert geen enkele aanpak die voor iedereen zou werken. Hij is heel positief over de twaalf stappen-aanpak (die van de AA), maar geeft ruiterlijk toe dat hij zelf nooit verder kwam dan een enkele meeting bezoeken. Ook dat herken ik…
Lees dit boek, en geef het snel door als je het uit hebt. Het kan levens redden!
Deze recensie verscheen oorspronkelijk op de Balanskliniek.
Bram en Fimme doen hun verhaal over ‘Ben je bezopen?’ bij Op1.
Liever een harde rake grap dan een ritueel dansje om de hete brei. In hun nieuwe theatervoorstelling ‘Ben je bezopen?’ verkennen vader Bram en zoon Fimme Bakker verslavingen en hun onderlinge relatie. Verslavingsdeskundige Bram had niet door dat zijn eigen zoon zwaar verslaafd was. Hoe is dat mogelijk?
Vader en zoon schuiven aan bij Op1 en vertellen alles over hun nieuwe voorstelling.
Wat als je vader een bekende ex-psychiater is, gespecialiseerd in verslavingen, en jij als zoon zelf verslaafd raakt? Wat als jij als vader alles weet van verslavingen, maar niet ziet dat je eigen kind verslaafd is. Het is het verhaal van Fimme en Bram Bakker.
Voor een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Mariëlla Kunst
Drie jaar na het verlies van hun zoon melden Mariëlla en haar man zich aan als pleegouders. Het begin van een traject vol grote uitdagingen.
In deze avondvullende voorstelling verkennen vader en zoon verslaving in al haar gedaanten.
Vader Bakker behandelde veel mensen met een verslaving en zoon Fimme zakte er juist in weg.
Zonder franje, open, eerlijk en niemand ontziend. Liever een harde grap die raak is dan een ritueel dansje om de hete brei. Dat hebben ze nou wel lang genoeg gedaan. Hoe keren we de epidemie die de mateloosheid is geworden?
In deze avondvullende voorstelling verkennen vader en zoon verslaving in al haar gedaanten.
Vader Bakker behandelde veel mensen met een verslaving en zoon Fimme zakte er juist in weg.
Zonder franje, open, eerlijk en niemand ontziend. Liever een harde grap die raak is dan een ritueel dansje om de hete brei. Dat hebben ze nou wel lang genoeg gedaan. Hoe keren we de epidemie die de mateloosheid is geworden?
Lang geleden was ik al geïntrigeerd door Ted Troost, de legendarische haptonoom.
Niet dat ik de man persoonlijk kende, maar wat ik er over las: hij kon onze grote sporthelden uit die tijd volledig ontspannen krijgen. Niet door te praten, maar met zijn handen. Marco van Basten begreep het zelf ook niet, maar hij had er jarenlang veel baat bij…
Troost werkte met topsporters op een fundamenteel andere manier dan de sportpsychologen. En hij had het boek geschreven met de mooiste titel ooit: ‘Het lichaam liegt nooit’. Zijn rechterhand Eric Elbers werkt aan een gereviseerde, up-to-date editie, en ik kan niet wachten tot het af is.
Ted is oud en kwetsbaar en ik ontmoette hem pas een paar maanden geleden voor het eerst. We praatten een uurtje en toen vroeg hij of ik even op de bank wilde gaan liggen. Het was een bijzondere ervaring: woordeloos maakten zijn handen contact met mijn lichaam. Wat gebeurde er? Ik werd geheel ontspannen, zonder te begrijpen wat hij nu precies deed…
Pionier in haptonomie
Het vak waar Ted Troost één van de pioniers in is heet haptonomie. Als ik vandaag zou kiezen voor een opleiding ging ik dat doen. Ik ben wel een beetje klaar met al die gesprekken die ons moeten helpen ons te verhouden tot onze kwetsbare emoties. ‘Vergeet alles wat je geleerd heb, voel!’ ook zo’n briljant zinnetje van Ted.
En eigenlijk is dit wat Daan Ruiter en ik ook doen in onze training systemische begeleiding van (top)sporters, die deze week van start ging. ‘Wat voel je?’ in eindeloos veel varianten…
Nog even over die opleiding haptonomie: je kunt het verkennen. Op 5 maart is er een netwerkdag van de Academie voor Haptonomie in Doorn: ‘Presentie in professie. Dé basis voor verbinding en verandering’ Ik mag ook iets vertellen, maar ben stiekem vooral benieuwd of ik me toch maar ga aanmelden voor de opleiding…
Reacties