Anne-Mie Van Kerckhoven   Meesteres van de Horizont

Iemand zou een sciencefictionroman over het beeldend oeuvre van Anne-Mie Van Kerckhoven kunnen schrijven. Elke tekening zou een apart verhaal vormen en uit verschillende fragmenten opgebouwde gedachten bundelen. Hierbij denk ik niet aan science fiction als genre of in de letterlijke betekenis van 'wetenschapsfictie', maar science fiction als een performatieve denkruimte, een reservoir gevuld met ambivalente tekens. De kunstenaar is in die roman een parelduikster. Ze schrijft en tekent voortdurend verder aan een 'metaverhaal' waar een grote humaniteit uit spreekt en doet wat Hannah Arendt als 'Perlenfischerei' heeft omschreven: "What guides this thinking is the conviction that although the living is subject to the ruin of the time, the process of decay is at the same time a process of crystalisation, that in the depth of the sea, into which sinks and dissolves what once was alive, some things 'suffer a sea change' and survive in new crystalized forms and shapes that remain immune to the elements, as though they waited only for a pearl diver who one day will come down to them and bring them up in the world of the living - as "thought fragments", as something "rich and strange", and perhaps even as Urphänomene." Bovenstaande woorden zijn verre van de perfecte inleiding op het zich nog steeds verder vertakkende oeuvre van Anne-Mie Van Kerckhoven. Het is een fragment uit een langere tekst opgenomen in de publicatie "De meesteres van de horizont", uitgegeven door Lannoo met The Renaissance Society in Chicago en Mu.ZEE als partners. De solotentoonstelling van Anne-Mie Van Kerckhoven hebben beide kunstinstellingen samen georganiseerd. De tentoonstelling is eerst in Chicago te zien geweest en opent nu in een aangepaste samenstelling en architectuur in Oostende. Voor Mu.ZEE is het een grote eer om met haar te mogen samenwerken. Sinds het begin van de jaren tachtig verkent en ontwikkelt Anne-Mie Van Kerckhoven een beeldend en theoretisch denken dat zich niet tot één interpretatie of één ingang tot het kunstwerk als beeldenreservoir laat vastpinnen. Zoals ze zelf schrijft: "Ik kan mij niet meer vinden in de gemeenplaats dat elk artistiek probleem slechts één juiste oplossing kan hebben. In onze tijd van ontdubbeling, het plooien en tactiel maken van vraagstellingen (men kan tegenwoordig van vele problemen veelvoudige facetten simultaan bevatten, zonder hiërarchie) is dit gegeven actueel". Op de volgende bladzijden gaat de kunstenares op een verhelderende manier in op het ontstaan van de nieuwe serie kunstwerken. Ze laat ons meekijken naar de ideeën en de zoektocht die eraan ten grondslag liggen. Deze inkijk typeert het open denken en de de kritische reflectie van Anne-Mie Van Kerckhoven. Het is in zekere zin te vergelijken met de collagetechniek die ze hanteert. De collage is een techniek om mentale denkprocessen visueel te sturen en tegelijkertijd verschillende richtingen open en zichtbaar te houden. De tentoonstelling is opgebouwd rond zestien kunstwerken die als het ware een denkkader vormen. Ze vergelijkt het met de structuur van een sit-com, als "een vervolgverhaal met spelregels die in feite al zo oud zijn als de mensheid zelf, als de geschiedenis van het verhalen vertellen en mensen vermaken met een goede combinatie van spanning, onlust, vertedering en andere gevoelens van behagen en onbehagen". De serie komt voort uit een fascinatie voor beelden en verhalen die in het algemeen als abnormaal, duister, ziek, afwijkend, obsceen of 'verkeerd' worden ervaren. Ze gebruikt in deze context de term 'anti-sade' (verwijzend naar Markies de Sade) om aan te geven dat men elementen kan ombuigen en bijvoorbeeld een fascinatie die als negatief wordt omschreven in een nieuwe abstracte vorm kan gieten. Hierdoor blijven sommige eigenschappen hetzelfde, maar wisselen andere van negatief naar positief. In welke mate heeft de atoombom ons mens-zijn aangetast? Het is maar één van de vele vragen van Anne-Mie Van Kerckhoven die me blijven fascineren. Onder meer omdat het indirect wijst op wat Stefan Hertmans als 'gevaarlijk oversteken' heeft omschreven. Het ware engagement van de kunst omschrijft hij als: "dat wat u en ik niet kunnen herkennen omdat het werkelijk de kracht van het nieuwe in zich draagt, en waarover de generaties na ons zullen oordelen." Phillip Van den Bossche Directeur Mu.ZEE, Oostende